geschiedenis/deel 1 geschiedenis/deel 19 geschiedenis/deel 18 geschiedenis/deel 17 geschiedenis/deel 16 geschiedenis/deel 13 geschiedenis/deel 12 geschiedenis/deel 11 geschiedenis/deel 20 geschiedenis/deel 15 geschiedenis/deel 7 geschiedenis/deel 8 geschiedenis/deel 9 geschiedenis/deel 10 geschiedenis/deel 14 geschiedenis/deel 6 geschiedenis/deel 5 geschiedenis/deel 4 geschiedenis/deel 3 geschiedenis/inleiding geschiedenis/deel 2

 

 
Inleidend verhaal, Delta geschiedenis. Deel 1 Deel 2 Deel 3 Deel 4 Deel 5 Deel 6 Deel 7 Deel 8 Deel 9 Deel 10 Deel 11 Deel 20 Deel 19 Deel 18 Deel 17 Deel 16 Deel 15 Deel 14 Deel 13 Deel 12
 
Deel 1

Radio Atlantis - Ruim 2 maanden na het begin ben ik bij Delta gekomen dus vanaf dat moment de geschiedenis van het station veelal uit eigen ervaring.  Maar eerst hier de reconstructie van de aanvang. De historie begint eigenlijk met dat van een ander station: Radio Atlantis. Het waren Erik de Groot en Wim de Bruin die hiermee begonnen in 1980 in Malden (bij Nijmegen).

Zoals alle piraten in die tijd zond ook Atlantis beperkt uit maar na verloop van maanden werd het geheel toch wat professioneler en werd een groot deel van de zondag uitgezonden. De meeste programma's waren op tape. Er was zelfs ieder uur een eigen nieuwsdienst. Atlantis klonk voor die tijd goed. Er kwamen meerdere medewerkers zoals Frank de Wit, Rik van de Meer, Peter van Loo en later ook Rob van Leeuwen. En er waren enkele adverteerders.

Polen actie - Het land Polen behoorde in die tijd tot het communistische Oostblok. Daar achter het IJzeren Gordijn was het leven heel anders en slechter dan hier. In december 1981 waren er grote politieke strubbelingen die een strijd veroorzaakte tussen de vakbond Solidarność van Lech Wałęsa en de regering van generaal Jaruzelski die de oorlogstoestand uitriep. Maar ook waren er in die erg koude winter (grote hoeveelheden sneeuw) voedselproblemen.

En zo kwam er in Nederland een hulpactie op gang om kerstpakketten te sturen onder de titel Een Pak van je hart voor Polen. Dit was een initiatief van de Stichting Vriendenhulp Polen en werd ondersteund door De Telegraaf. De Nederlandse bevolking bracht zoveel voedselpaketten bijeen dat er 130 vrachtwagens nodig waren om die allemaal naar Polen te brengen en over het hele land te verspreiden. De Holland Duck Club van vrachtwagenchauffeurs zorgde er met behulp van het Rode Kruis voor dat deze hulpactie werd uitgevoerd.

 

Ook Atlantis - De mensen van Radio Atlantis besloten om deze actie te ondersteunen. Vlak voor Kerstmis 1981 werd enkele dagen achtereen uitgezonden en in de programma's werden de luisteraars opgeroepen om paketten te doneren voor dit doel. Een sympatieke en succesvolle actie. Maar eerlijk is eerlijk, het was ook een mooi radiogebeuren.

Voor de Atlantis medewerkers was het in een tijd dat er nog geen 24-uurs piraten waren een avontuur om zo'n langdurige uitzending te maken. En ook veel luisteraars zullen dat zo hebben ervaren, de programma's klonken prima. Deze werden overigens live gedaan.

 

Oppakken - Radio Atlantis ging verder maar in het voorjaar van 1982 werd door de RCD** en politie een einde gemaakt aan het station. Atlantis had als uitzendlocatie een boerderij waar een hoge mast was geplaatst. Daar volgde een grote politie inval en de benodigde apparatuur werd in beslag genomen.

Op verschillende adressen werden Atlantis medewerkers aangehouden en overgebracht naar politiebureau's in de omgeving. Uiteindelijk kreeg justitie dit dossier niet rond en werden er geen mensen veroordeeld. Het station deed nog wel pogingen om terug te komen maar dat lukte niet erg. En zo stopte Radio Atlantis en ieder ging zijnsweegs.

 

Toch weer terug - Maar toen in het najaar van 1982 Radio Keizerstad in Nijmegen in de ether kwam en dit station zich al snel ontwikkelde tot een professioneel radiostation dat het gehele weekend uitzond, begon het bloed ook bij de Atlantis mensen weer te kriebelen. Begin 1983 was Radio Atlantis terug in de ether en probeerde zich eveneens als weekend station te profileren. Maar dit ging niet zo eenvoudig, integendeel er kwamen weer "oppakacties" van de politie en RCD en al snel werd het station op deze manier kapot gemaakt. Wederom.

Nog altijd zijn de voormalige medewerkers ervan overtuigd dat dit uit de lucht halen een gevolg was van acties van een collega radiostation. Acties die inhielden dat vanuit dit radiostation veelvuldig naar de politie werd gebeld met (verzonnen) storingsklachten betreffende Atlantis. Voor Radio Atlantis was dit net iets te veel en dus was het station weer exit. Maar een aantal medewerkers liet het er toch niet bij zitten en ging om de tafel zitten om weer iets professioneels in de lucht te krijgen.

 

Voorbereiding - Het waren Frank de Wit,  Hans Toernee, Erik de Groot, Rick van de Meer en Rob van Leeuwen die vergaderden over de opzet van een nieuw project. De bedoeling was te komen tot een popstation. Dat in tegenstelling tot Keizerstad dat was opgezet als familie-station. Daar hoorde je dus ook Vader Abraham en Nana Moskouri. Maar dit nieuwe radiostation zou alleen echte popmuziek draaien: de hits, nieuwe platen en bekende oldies. Een typisch jongerenstation dus.

Bij Keizerstad werden de programma's live gebracht vanuit een studio in een flat aan de Lankforst, woonwijk Dukenburg  in Nijmegen. Maar bij dit op te zetten station werd besloten om vooralsnog de programma's vooraf op te nemen zodat bij eventuele politie invallen er niet zoveel apparatuur kon worden meegenomen. En zodoende kon er een zeer professionele tapestudio worden gebruikt. Doel was om uiteindelijk ook te komen tot alleen maar live-programma's. De uitzendlocatie kwam in Nijmegen.Frank de Wit zorgde voor een professionele studio waar de deejay's konden opnemen en de eerste locatie van deze tape studio was in de Heidebloemstraat.

De eerste uitzendlocatie, waar de zender en antennes kwamen en programmabanden werden afgedraaid, was bij de videotheek Rob van Bergen. En ja, dan de naam: op suggestie van Rob van Leeuwen werd gekozen voor Delta Radio.  Behalve een leuke, korte en krachtige naam stond deze ook een beetje voor het beoogde uitzendgebied, de driehoek Nijmegen-Arnhem-Tiel. Een soort delta dus. Als uitzendfrequentie werd gekozen voor 90.15 mhz in de FM-band. Dit was in het gehele uitzendgebied een behoorlijk vrije frequentie waar geen last kon worden ondervonden van andere zenders. En zo ontstond de naamsaanduiding Delta 90 (Negen-Nul). Overigens werd naar buiten toe ook vaak 90.2 aangehouden, bijvoorbeeld op stickers.

 

Augustus 1983 - Na al deze voorbereidingen werd op zaterdag 5 augustus 1983 gestart met de testuitzendingen. Officieel begon Delta op zondag 6 augustus 1983.  Programma's werden uitgezonden tussen 07.00-19.00 uur. Toevallig was ikzelf die zondag samen met Herbert Visser op bezoek bij Keizerstad Radio. In de flat aan de Lankforst zat Keizerstad baas Niek Simon naar de eerste uitzendingen van Delta te luisteren. Ik zal nooit zijn commentaar vergeten: "Dat wordt niks met die gasten ".

 

Jocks - Disckjockeys van het eerste uur waren o.a. Rick van de Meer, Rob van Houten, Frank de Wit, Jeroen Wouters, Karel Weegman, Erik de Groot, Hans Tournee en Rob van Leeuwen. Al snel kwamen daarbij Paul Bakker, Harry van de Water, Paul Verbeek, Theo Peters en Hans van Uden (die na enkele weken weer vertrok). De organisatie taken waren als volgt verdeeld:

Rob van Leeuwen was programmaleider en ging (al dan niet samen met Karel Weegman) adverteerders werven. Frank de Wit zorgde voor het opnemen en monteren van reclamespots en jingles. Rick van de Meer was technicus en zorgde voor de zenders en antennes en Hans Tournee zorgde voor algemene zaken en ook dat de programmabanden werden afgedraaid.

 

Het draait - De zomer van 1983 kwam tot een einde en Delta draaide. Het station was iedere zaterdag en zondag in de lucht van 07.00-19.00 uur en ook nog op vrijdagochtend van 07.00-12.00 uur. Op "popzender" Hilversum 3 zond dan de EO uit hetgeen geheel niet populair was. Het "format" (de sound) van het station was zoals eerder gezegd: de hele dag popmuziek. Aan- en afkondigingen werden kort gehouden en er waren geen spelletjes en dergelijke. Kortom een strakke popzender en hierdoor ontstond de slogan (en jingle) Delta 90 - muziek zonder flauwekul. Ieder heel uur werd het ANP-nieuws uitgezonden. In feite gewoon "doorgeprikt " van Hilversum 3. Dit zou zo tijdens het gehele bestaan van het station blijven.

 

DDD - Ook introduceerde Delta een eigen hitparade : Delta's Denderende Dertig - de DDD. Deze werd uitgezonden op zondagmiddag tussen 13.00-15.00 uur en hierin weerspiegelde zich het format. In de DDD stonden alleen popplaten, dus de hits van bijvoorbeeld  De Havenzangers en Andre Hazes kwamen er niet in. Tenminste dat was de bedoeling maar ironisch genoeg stond Hazes in het begin er wel in. Gedurende de gehele periode van bestaan van Delta werd de DDD op dit tijdstip uitgezonden.

Enige jaren later kwam er ook nog een non-stop uitvoering.Al met al begon Delta een goed klinkend radiostation te worden met een eigen geluid dat duidelijk herkenbaar was. Hoe het was met de populariteit van het station was moeilijk te bepalen. Er was nog geen telefoonnummer waar luisteraars naar konden bellen zodat directe respons niet voorkwam. Maar achteraf werd wel duidelijk dat Delta hartelijk werd ontvangen door een grote groep mensen die trouw luisterden.

Er werd overigens nog niet met een hoog vermogen zender gewerkt maar de verhalen dat het station in die tijd een beperkt bereik had moet ik uit eigen ervaring toch tegenspreken. Behalve in Nijmegen was de ontvangst in Oost- en Midden Betuwe goed en op de autoradio was Delta in het grootste gedeelte van Arnhem ook te ontvangen. 

 

Verhuizen - Al snel was het niet meer mogelijk om de genoemde uitzendlocatie te gebruiken en werd deze verlegd naar het flatgebouw in de Weezenhof waar Hans Tournee woonde. Vanuit zijn woning werden de programmabanden gedraaid en de zender en mast met antennes stond daar op het dak. Ikzelf kwam als disckjockey bij het station eind oktober na een telefoontje met Hans Tournee. Al gauw vroeg Rob van Leeuwen me of ik nog een goede deejay wist die ook bereid was om programma banden te draaien (best wel een rotklus). En die wist ik wel: Herbert Visser.

 

Tape studio - Zoals gemeld was de uitzendlocatie gewisseld en dit moest inmiddels ook gebeuren met de locatie van de tapestudio. Deze kwam nu in de kelder van een snackbar in Hatert. Hier namen de medewerkers al hun programma's op die dan in het weekend door Herbert in de flat van Hans Tournee werden afgedraaid. Herbert sliep 's nachts ook in die kelder en dit leidde op een vroege vrijdagochtend tot enige consternatie. Herbert, klaar om vanaf  07.00 uur de banden te gaan draaien kreeg de deur van de kelder niet open en zat dus opgesloten. Derhalve moest hij Rob van Leeuwen uit bed bellen om van buitenaf de deur te openen.

 

Kerst crisis - Begin december 1983 werden een aantal medewerkers (waaronder ikzelf) door Rob van Leeuwen benaderd of we wilden meewerken aan een radiostation in Arnhem. Het bleek te gaan om Rijnstad Radio waar Rob samen met Karel Weegman heen ging om er een professioneler geheel van te maken onder de naam Starlight Radio. Ikzelf was wel geinteresseerd en er waren meerdere jocks die dat wel wilden. Maar al snel werd duidelijk dat voor beide radiostations programma's maken geen optie was en er door ons een keuze gemaakt moest worden.

De meesten (ikzelf ook) kozen voor Delta. Langzaam verslechterde de sfeer tussen enerzijds Rob en Karel en anderzijds een aantal Delta mensen. Tijdens de Kerstperiode barstte de bom en Rob van Leeuwen en Karel Weegman verlieten Delta Radio. Overigens zullen we later in het verhaal Starlight weer tegenkomen. Op eerste kerstdag 1983 was er een bespreking over deze zaken in de flat van Hans Tournee waar Hans, Herbert Visser, Rick van de Meer, Jeroen Wouters en ikzelf aanwezig waren. Veelvuldig werd gebeld met o.a. Frank de Wit en Erik de Groot. Duidelijk was dat de boekhouding niet erg goed was bijgehouden.

Er was nauwelijks geld in kas en het was maar de vraag of we het hoofd boven water konden houden. Per slot van rekening waren er niet zo veel adverteerders en de tarieven waren in die tijd nog laag. Kortom, de eerste crisis van het station was een feit.

 
 
 
 
Enige Delta hits uit de begintijd   Een aantal adverteerders uit de begingtijd

Lotus Eaters - You don't need someone
Gazebo - I like Chopin
Rocksteadycrew - Hey You Rock Steady Crew
Trans X - Living on video
Kim Carnes - The Universal Song

Delta hits eind 1983/begin 1984 :

Paul Young - Come back and stay
Dolly Dots - Love me just a little bit more
Pretenders - 2000 miles
Lionel Richie - Running with the night

 
Verkeersschool Paul Lam Nijmegen
Woonwinkel Kees Draper Nijmegen
Succes Tapijt Nijmegen
 
 

** RCD = Radio Controle Dienst - Destijds overheidsorganisatie die o.a. tot doel had de 'etherbewegingen' in Nederland in de gaten te houden.  Bij constatering van niet legale radio- of tv uitzendingen diende de RCD de uitzenders uit te peilen en met behulp van de plaatselijke politie op te pakken.

NB.  Destijds verbood de Nederlandse mediawet alle radio- en tv uitzendingen van andere dan de publieke omroepen. We hadden op de radio vier radiostations (Hilversum 1, 2, 3 en 4) gerund door de publieke omroepen. En verder de regionale omroepen (zoals omroep Gelderland) die allen slechts enkele uren per dag uitzonden.

Op televisie twee publieke zenders (Nederland 1 en 2). De grote tijd van de zeezenders was voorbij. Radio Monique begon eind 1985 maar behaalde niet de populariteit van Veronica en Noordzee. Commerciele omroep bestond dus niet, was verboden. Derhalve de belangstelling van velen om zelf radio te maken, piraten dus. En met maar een beperkt officieël aanbod van muziekzenders is ook het succes van de grote piraten te verklaren.

 
Klik hier om naar het volgende deel te gaan.
 
 
Terugkeren naar de MN home