MediaNostalgie

Radio Kiosk
door Nico Fintelman (Smits)

Vlaanderen - Op 12 Maart 1978 kent Belgisch Vlaanderen de start van een nieuw radiostation: Radio Kiosk. Let wel, we zitten nog in de tijd van de piraten. De situatie van de Belgische vrije radio's bestaat dan nog niet. In België is de enige officiële omroep de BRT als het gaat om de Vlaamse gemeenschap. En die heeft geen popstation.

De muziekprogramma's komen regelmatig langs op de diverse BRT zenders maar het is allemaal niet geweldig. Via niet officiele zijde is er dan wel de zeezender Radio MiAmigo en die is dan ook erg populair. Maar er kan nog wel wat meer bij vinden enkele mensen. Met name Erik de Smedt.

Wortel - Erik heeft de hulp van ondermeer Walter Grootaers. Die is dan de frontman van de populaire rockgroep De Kreuners.

Zal overigens heel veel later presentator worden bij de commerciele televisiezenders die er vanaf eind jaren tachtig in Belgë komen.

Erik en Walter plaatsen vlakbij Hoogstraten een zender die de frequentie 101 FM krijgt. Deze staat in de Oude Melkerij in het dorp Wortel waar ook een hoge mast is geinstalleerd. Erik heeft nogal wat contacten in de radiowereld en zo komt het dat de zender wordt gebouwd en geinstalleerd door technici van de Nederlandse NOS. Maar dat blijft uiteraard geheim. Als op die avond van de 12e Maart het station in de lucht komt is de eerste plaat 'Whole Lotta Love' van Led Zeppelin. De naam van het nieuwe station is Kulturele Informatie Organisatie Streek Kempen. Dat is nogal lang en afgekort wordt dat dan Radio Kiosk.

Kempen - Radio Kiosk wordt een vrij professionaal station dat prima programma's heeft. Is er in het begin beperkt maar breidt langzaam het aantal zenduren uit. Doordat enerzijds de frequentie 101 FM geheel vrij is en anderzijds Vlaanderen niet veel muziekradio kent wordt het station erg populair. Is in ieder geval overal in de Kempen te ontvangen maar ook vaak nog daarbuiten. Radio Kiosk heeft bij de uitendzendlocatie ook een professionele studio gebouwd en een aantal van de programma's gaan live de lucht in, anderen staan op tape. Lange tijd blijft het station ongemoeid door de overheid en daardoor krijgt het een vaste plaats op het radiotoestel van veel Vlamingen. Is dan te beluisteren van maandag tot vrijdag van 16.00-20.00 uur (of langer) en er wordt ook in stereo uitgezonden. Behalve popmuziek wordt er ook culturele en sportinfo gebracht uit de regio De Kempen.

Peter van Dam - Iemand die ook fanatiek meedoet is de Vlaamse jock Peter van Dam. Een professioneel radiomaker die tot niet zo lang daarvoor te horen was op zeezender MiAmigo. Hij maakte zijn programma's in de studio's in het Spaanse Playa de Aro maar is nu dus terug in België. Doet wat voor de Nederlandse TROS maar is er ook op gebrand om goede pop en inforadio te maken voor zijn eigen land. Andere mensen die gaan meedoen zijn ondermeer Danny Brosens en de Nederlandse jock Jeroen Soer.

Die laatste zullen we later gaan tegenkomen bij zeezender Caroline, de Nederlandse publieke omroepen VARA en TROS en als één van de oprichters van Radio 10. En nog een opmerkelijke naam is er enige malen bij: de Engelsman John Peel. Hij zat in de 60-er jaren bij de zeezender Radio London en wordt daar met name bekend met het programma 'The Perfumed Garden'. Het eerste echte dagelijkse LP-programma in Europa. John Peel is in 1978 in Engeland al jaren jock bij de popzender BBC Radio 1 en presenteert ook regelmatig popprogramma's voor BBC-tv. Maar komt ook enige malen vanuit Engeland over naar Belgie om programma's te doen bij Kiosk. (Peter van Dam – foto: P. de Wit/Radiovisie)

Inval - Het duurt een hele tijd maar op 1 november 1980 is het dan toch raak. De politie doet een inval in de studio en neemt deze in beslag. Tegelijkertijd volgt er een inval bij enkele medewerkers van het station. Bij de gehele actie zijn in totaal zo'n dertig mensen van de Rijswacht betrokken. Vreemd genoeg is er geen inval bij Erik de Smedt. Als hij die vrijdagavond het station uit de lucht hoort gaan begeeft hij zich naar de studio. Daar wordt hij aangehouden door de politie. Deze is blijkbaar niet zo thuis in radiostudio's en sommeert Erik om alle in beslag genomen apparatuur te benoemen en te verklaren waarvoor deze dient. Erik voldoet aan het verzoek en vervolgens wordt ieder appararaat omwikkeld met tape waarop wordt geschreven wat het is. Maar Erik ziet dan ook een koffer staan van een opsporingsambtenaar. Omschrijft deze met uitgestreken gezicht als 'koffer' waarop deze eveneens wordt omwikkeld met tape en in de bestelwagen met in beslag genomen spullen wordt gezet. Dat geeft later noal wat heibel bij de politie.

Geen commercie - Een tijdje na de inbeslagname is Radio Kiosk weer gewoon terug in de ether. Zal uiteindelijk wel wat minder uren gaan uitzenden maar het elan van de medewerkers is er niet minder om. Vanaf nu is er nog meer info over de regio te horen. Men wil zo aantonen dat dit soort radiostations erg nuttig en interessant kunnen zijn voor de locale bevolking. Heel opvallend is dat het station niet commercieel is. Er zijn dus geen reclamespots te horen. Inmiddels wordt er ook nog wel eens van frequentie gewisseld en is Kiosk ook een tijd te beluisteren op 102 FM. Maar men heeft wel geleerd van de overheidsinval: de programma's gaan niet meer live de lucht in. Er is een tapestudio en de opgenomen programma's gaan dus via een cassettedeck naar de zender. Bij een eventuele inbeslagname kan het station dan niet zoveel dure apparatuur meer kwijtraken. Ook krijgt het station nu een officeel tintje: er wordt een Kiosk vereniging opgezet (VZW).

Rechtszaak - Een aantal van de medewerkers die aanwezig waren bij de oppakactie krijgt een dagvaardiging en er zal in mei 1981 een rechtszaak volgen. De advocaat van Kiosk weet deze uit te stellen en de rechtszaak vindt uiteindelijk begin november 1981 plaats bij de rechtbank in Turnhout. Kiosk heeft dus weer een goede advocaat maar als officeel woordvoerder treedt Peter van Dam op. Hij houdt een vurig pleidoo voor vrije radio. En betoogt dat het in november 1981 inmiddels zover is dat vrije radio in België wordt gedoogd.

Een groot station als Radio Contact in Brussel bijvoorbeeld wordt geheel met rust gelaten. En in Wallonië, toch ook België, worden de piraten inmiddels al helemaal niet meer opgepakt. De rechter kan er een eind in mee gaan maar geeft de meeste medewerkers toch een straf voor overtreding van de wet. Het komt echter neer op voorwaardelijke boetes. Uitgerekend Peter van Dam krijgt een niet voorwaardelijke straf, een boete van 10.000 Belgische Frank. Hij was al eens stevig veroordeeld voor zijn deelname aan Radio MiAmigo en is nu dus recividist. (Foto: Twinkle.be)

Legaal - Hierna zal het allemaal niet lang meer duren. De radiosituatie in België wordt door een nieuwe mediawet geregeld en radiostations kunnen vanaf dan een vergunning krijgen om uit te zenden. Weliswaar niet met erg hoge vermogens. Radio Kiosk wordt zo ook legaal en zal nog jaren als vrije radio actief zijn vanuit het plaatsje Tielen. De rechtbank in Turnhout die zich heeft bezig gehouden met de zaak tegen Radio Kiosk komt na enkele jaren nog met een opmerkelijk oordeel. Erik de Smedt krijgt bericht dat de in beslag genomen apparatuur zal worden terug gegeven. Maar als hij zich hiervoor meldt bij de Domeinen blijkt de apparatuur niet meer aanwezig. Deze is spoorloos verdwenen en zal niet meer opduiken.