Nieuwe wet, einde piraten?
 

1 juli 1983 - Deze datum had een historische moeten worden. Vanaf dan zou het afgelopen zijn met de piraten. Dat althans hoopte de overheid. Per 1 juli 1983 werden de straffen voor etherpiraterij (op papier) aanzienlijk zwaarder en kwam de handel in zendonderdelen aan banden te liggen.

En eveneens kreeg de RCD (Radio Controle Dienst) er acht ambtenaren bij en zo zouden in totaal 30 van deze mensen ervoor gaan zorgen dat al die illegale zenders snel zouden worden opgepakt en de ether voorgoed schoongeveegd. Ter gelegenheid daarvan verscheen op 11 maart 1983 in het opinie-weekblad  'De Tijd' een groot artikel over dit onderwerp. Geschreven door Henk van Gelder. Het artikel begon ronkend.

   

Unique - Of we zondagmiddag om drie uur voor de fotowinkel willen staan, op een straathoek in Amsterdam Zuid. Het adres van de studio is namenlijk 'het best bewaarde geheim van de stad' en het zou van roekeloosheid getuigen dat zomaar via de telefoon door te geven. We spreken af. Voor een bezoek aan de studio van Radio Unique moet men wat over hebben.

 

Precies op het beloofde tijdstip rijdt de auto voor. Vrolijk zwaaiende jongeren gebaren ons dat we hen moeten volgen. Na een paar minuten stoppen we voor een onbeduidend portiek. Deur open, trap op, een spaarzaam gemeubileerde woonkamer in. Niets te zien. Nee, maar er moet nog een deur open. Het zijkamertje. Daar is het dan, het hoofdkwartier. Er zit een disckjockey achter een microfoon. geflankeerd door een bord vol schuifjes en twee draaitafels en hij roept zojuist tegen de luisteraars dat we hier te maken hebben met "Amsterdams meest professionele radiostation".

 

Medeplichtig - En dat zijn dan de eerste alinea's van het artikel in 'De Tijd'. De verslaggever en zijn fotograaf  Eric Dix vragen zich vervolgens af of ze door hun aanwezigheid nu misschien medeplichtig zijn aan een misdaad. Men houdt het spannend. Maar jock Menno Dekker vertelt dat de politie óók naar hen luistert en plaatjes aanvraagt. En het voetbalteam van Unique gaat spelen tegen agenten van bureau Van Leijenberghlaan. Daarna wat feiten.

Er zijn op dat moment in Nederland zo'n 10.000 piraten, in 1982 zijn er 6.000 opgerold maar ze blijven maar terug komen. PTT-voorlichter J. de Voogd geeft toe dat het dweilen met de kraan open is. En ook nog een fraaie quote van een Groningse politiechef na het oppakken van 47 piraten: "De ethervervuiling is minstens zo ernstig als de milieuvervuiling, ze stinkt niet zo erg en houdt de publieke opinie daarom wat minder bezig. Maar is zeker zo gevaarlijk".

 

Klassiek - Duidelijk dus dat deze heren de maatregelen per 1 juli toejuichen en dat doet ook Hans Heg, muziekredacteur van de 'Volkskrant'. Hij verzamelde 6.000 handtekeningen van mensen die de piraten willen stoppen omdat ze door hun storingen niet meer kunnen luisteren naar buitenlandse zenders met klassieke muziek. In het artikel geeft Jose Herps, hoofdredacteur van het blad 'Free Radio Magazine' toe dat het soms wat uit de hand loopt en er nogal eens piratenruzies zijn. Maar het 'FRM' ziet het als zijn taak om te bemiddelen en roept piraten op netjes met elkaar en de ether om te gaan.

 

Valt mee - Jose verwacht dat de nieuwe maatregelen wel mee zullen vallen. Een aantal kleine piraten zullen verdwijnen maar de groten zullen het wel overleven. Professioneel genoeg. En zegt: "Hilversum 3 is een soepzooitje, bij de VARA krijg je new wave en op vrijdag heb je de EO. En STAD, (publieke locale omroep van Amsterdam) daar luistert toch geen hond naar. De mensen willen geen klaaglijn maar gezellige muziek met wat informatie".

 

Buma - Er wordt melding gemaakt van het feit dat er door de piraten geen Buma rechten worden betaald. "Ons hart bloedt maar we kunnen het niet aannemen, ze overtreden nu éénmaal de telegraaf en telefoonwet en door auteursrechten te accepteren zou je dat legaliseren" zegt Hein Endlich van de Buma. En dan natuurlijk de opmerking dat er geen belasting wordt betaald door de piraten. Slechts acht procent van hen draait commercieel maar dat is gezamenlijk goed voor een omzet van 5 miljoen gulden per jaar. Radio reclame werkt is de conclusie. "Maar je moet niet vergeten welke onkosten daar tegenover staan. Winst maken kun je vergeten" aldus José Herps.

 
 

Kruimelaars - Bij 'Unique' zijn ze niet bang voor de nieuwe maatregelen. Menno Dekker: "Hoe hoger de boetes worden, hoe meer dat in ons voordeel gaat werken. Die kleine prutsers die ons een slechte naam geven vallen af. Kleine jongetjes met een zendertje van 100 gulden. Die storen als de ziekte en zitten een beetje te knoeien". Ook Karel Lentink (Karel Andrews) van het Amersfoortse Radio Eemland komt voor in het artikel. Hij ligt eveneens niet wakker van de veranderingen en is er niet tegen dat de 'kruimelaars' worden aangepakt. Met die hoempa-hoempa en Nederlandstalige stations loopt het de spuigaten uit vindt hij.

 
 

Legaal - Zowel Jose, Menno als Karel pleiten voor legalisering. Het zouden dan stations als Unique moeten zijn die een zendvergunning krijgen voor commercieele omroep met behalve muziek ook regionale informatie. En zo wordt door Henk van Gelder nog even een rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid geciteerd: "De indruk bestaat nu dat de piraten vooral laten zien dat locale en regionale omroep meer mogelijkheden hebben dan nu worden gerealiseerd". Om daar dan als conclusie aan te verbinden dat de bestaande regionale omroepen (zoals Omroep Gelderland) meer zendtijd en mogelijkheden moeten krijgen. De publieken dus, geen pleidooi voor legalisering van piraten.

 

Grote tijd begint pas - Tot zover in het kort de inhoud van dit artikel in 'De Tijd' in maart 1983. De foto's die daarin staan zijn hier gebruikt ter illustratie. Achteraf kunnen we constateren dat na het ingaan van de strengere maatregelen op 1 juli 1983, de grote tijd van de piraten pas echt zou beginnen.

 
 
 
 
Terugkeren naar de MN home