Dan maar radio - Aan de Keizersgracht in Amsterdam bevindt zich de Groote Keijser, een pandencomlex waar voorheen bedrijven hebben gezeten. Dit wordt in 1979 gekraakt en de krakers weigeren de panden te verlaten. Ook als het tegen het einde van het jaar formeel een nieuwe eigenaar krijgt en deze een deurwaarder inzet. De krakers baricaderen de panden en de overheid ziet in eerste instantie af van actie.
De krakers bedenken dat ze zich naar de buitenwereld duidelijk kenbaar moeten maken. In een tijd dat er nog geen internet is en ook geen mobiele telefoons zijn, is dat radio. Als piraat dus. En zo begint op 13 januari 1980 Radio de Groote Keijser vanuit genoemd pandencomplex. Er komt nog een heel gebeuren over de panden maar het radiostation blijft en is uiteindelijk iedere dag in de ether. De naam wijzigt naar Radio De Vrije Keyser (Foto: Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis) |
|
|
| |
Kroning - Het radiostation geeft informatie over het reilen en zeilen van de kraakbeweging in Amsterdam en ondersteunt ook actief acties. Zoals begin 1980. Dan zijn er in Amsterdam grote ontruimingsacties van politie, marechaussee en de genie die krakers uit panden halen. Dit heeft tegenacties tot gevolg die resulteren in oproer met bijbehorende vernielingen in de stad.
Op 30 april 1980 wordt in onze hoofdstad prinses Beatrix gekroond tot koningin.Het moet een groots feest worden maar de kraakbeweging besluit te gaan demonstreren. Dit als protest tegen het woonbeleid van de gemeente en de ontruimingen van kraakpanden. Alles met de slogan 'geen woning, geen kroning'. Er wordt ondermeer een rookbom gegooid naar de Gouden Koets waarmee Beatrix en haar man prins Claus naar het paleis op de Dam gaan. Al gauw mondt dit uit tot een grote veldslag tussen de krakers en de politie; een veldslag die in een groot gedeelte van het centrum plaatsvindt. |
| |
Op de radio - De hele actie wordt intensief 'begeleid' door Radio De Vrije Keyser die de acties stimuleert. De overheid kan de agressieve manier van demonstreren niet aan en chaos is het gevolg. Na overleg tussen de overheid en de krakers wordt er aan het einde van de middag via het radiostation opgeroepen om nu met de acties te stoppen. Hieraan wordt geen gehoor gegeven en tot diep in de nacht wordt in de stad gevochten. |
| |
|
Bewerkelijk - In de vele jaren die volgen blijft Radio de Vrije Keyser actief in 'begeleiden' van acties. Zoals in 1982 bij de ontruiming van kraakpand 'Lucky Luyk' waar de bijkomende rellen zo hevig zijn dat de noodtoestand wordt uitgeroepen. En met de toename van kraak en ontruimingsacties blijft Radio De Vrije Keyser iedere dag zijn propaganda de ether inslingeren.
Via de zender wordt opgeroepen naar vergaderingen en bezettingen van panden te komen. En eventueel panden mee te 'verdedigen'. Of mee te doen in protestdemonstraties. Het radiostation heeft live reportages als er iets plaatsvind, bijvoorbeeld bij ontruimingen van kraakpanden. Zal ook actief zijn rond kraakacties en protesten bij de Nieuwmarkt, Kinkerbuurt en de Pijp. Maar is ook informatief over gekraakte panden en de achtergronden (wie is verantwoordelijk). |
|
|
TV - Het station is politiek links en dat betekent dat er ook aandacht wordt besteed aan andere zaken. Er komen bijvoorbeeld programma's over de acties tegen kernenergie en de plaatsing van kruisraketten. Over de sociale problemen die er zijn voor de bevolking van Amsterdam. Bijvoorbeeld de verhoging van de gasprijs. Aandacht ook voor de Palestijnen in het Midden-Oosten en de apartheid in Zuid-Afrika. Alsmede pro-acties voor feminitische zaken en de vredesbeweging.
Ook zijn er hoorspelen over sociale aangelegenheden. Als er muziek is komt die uit de alternatieve hoek. Regelmatig zijn er live opnamen te horen van bandjes die in zaaltjes in Amsterdam spelen. Ook worden er af en toe tv-uitzendingen gedaan over dit soort acties. De Vrije Keyser is daarmee dus ook TV-piraat |
| |
Veel werk - Bij de 'normale' piraten worden er op vrij simpele wijze muziekprogramma's gemaakt maar bij Radio de Vrije Keyser zijn het programma's die zeer bewerkelijk zijn. Hele groepen houden zich bezig met deze uitzendingen. Overigens zijn de programma's niet bepaald professioneel. Vaak klinken ze rommelig en verslagen worden uit de losse pols zonder voorbereiding gedaan. Veel 'uh's' en versprekingen dus. En 'witjes', stiltes in de programma's.
Steeds meer berichten de overige media over Radio de Vrije Keyser. Gedeeltelijk is er verontwaardiging over het station omdat het aan ophitsing en aanzetten tot geweld doet. Af en toe zijn er journalisten of televisieploegen in de studio's die reportages maken over de bezigheden van het station. In dat geval dragen de medewerkers dan een bivakmuts. Ze willen niet herkend worden |
| |
Werking - Radio De Vrije Keyser heeft in zijn bestaan diverse FM frequenties gebruikt waaronder 89.6 FM. In het begin probeert men zelfs de Hilversumse Publieke Omroepen weg te drukken en via hun frequenties de programma's te brengen. Inspiratie komt voor de eerste groep medewerkers uit Italië. Daar zijn in de tweede helft van de jaren zeventig al behoorlijk wat links politieke actiezenders actief. De Amsterdammers gaan erheen en bekijken ter plekke hoe zoiets werkt. Daar in Italië wordt voor 600 gulden een zender gekocht maar terug in Nederland blijkt die niet te werken. Er moet dus een beroep worden gedaan op technische mensen hier. In het begin is het vermogen van de zelfgebouwde zender zo laag dat men maar een bereik van een paar honderd meter heeft. Maar na verloop van tijd komen er zwaardere zenders en is de hele regio Amsterdam te bereiken. |
| |
Locaties - Omdat men illegaal is en kan worden opgepakt wordt er veel gewisseld van locatie. Dat maakt oppakken moeilijker omdat altijd vooraf een huizoekingsbevel op adres moet worden gemaakt. Er zijn op een gegeven moment wel twintig panden waar antenne's worden geplaatst en waartussen men bijna dagelijks de uitzendingen wisselt. Kraakpanden genoeg maar ook particulieren bieden hun woning aan als zendlocatie. Mede daardoor wordt Radio De Vrije Keyser niet vaak opgepakt. Maar hierin speelt ook mee dat het station een grote en redelijk agressieve achterban op de been kan brengen die uitvoerige protesten kan houden bij een oppakactie van RCD en politie. En op dit soort oproer zit de overheid niet te wachten. Dan maar niet oppakken; dit in tegenstelling tot wat gebeurd met de 'normale' piraten in Amsterdam. |
|
Uitvoering - De studio's van Radio De Vrije Keyser zien er niet bepaald professioneel uit. Mengpaneel, één of twee platenspelers, een tapedeck en een microfoon. Voor de medewerkers hoeft het ook niet professioneel te zijn, het gaat om de 'boodschap' die op de zender gebracht wordt. De mensen die de programma's presenteren noemen zich daarin alleen bij de voornaam. Achternamen zou een probleem kunnen opleveren bij de overheid.
Er is geen programmaleiding en dus kan iedereen van alles op de zender gooien. Zolang het maar binnen de idealistische uitgangsputen blijft. Maar het is wel een beetje anarchistisch. Opmerkelijk: er zijn wel zelfgemaakte jingles, sommigen ingezongen. Enkelen zijn ingesproken door Hans Hoogendoorn. |
|
|
Internet - Hoewel de officiele start wordt gegeven als 13 januari 1980 zijn er ook medewerkers die aangeven dat al in 1979 werd uitgezonden. Het zal te maken hebben met het feit dat in eerste instantie werd uitgezonden onder de naam Radio De Groote Keyser en later onder de naam Radio De Vrije Keyser. Tot eind jaren negentig blijft men actief en dan is de interesse van medewerkers en luisteraars behoorlijk afgenomen. Maar helemaal weg geweest is het station nooit. Tot vandaag is er nog een Radio De Vrije Keyser actief op internet. Af en toe wordt er wel eens via een FM-frequentie uitgezonden en is men weer even piraat. |
| |
