Delta radio 1983

Delta Belgie

Het heeft niet rechtstreeks te maken met Delta Radio Nijmegen maar indirect toch wel. De groep mensen die in het voorjaar van 1988 Delta Nijmegen overnam kreeg een jaartje later de nodige expansiedrift. Dat hield in dat diverse radiostations (al dan niet illegaal) in Nederland en België werden aangekocht. We kunnen in ieder geval stellen dat al deze projecten mislukten en op één na al snel weer van de hand werden gedaan.

Die ene was het Belgische radiostation Vrij Bilzen. Gevestigd in de gelijknamige plaats Bilzen in Belgisch Limburg. Samen met de bijbehorende omliggende dorpen heeft Bilzen bijna 30.000 inwoners en is ook de geboorteplaats van de fameuze tennisster Kim Clijsters. Maar daar had nog niemand van gehoord toen een aantal mensen uit de Nijmeegse radioscène in 1989 in Bilzen terechtkwamen.

Overname - De groep van vier mensen die Delta Nijmegen in 1989 bestuurden (Frank Sanders, Jos Fraayen en de gebroeders de Wit) namen begin 1989 Radio Vrij Bielzen over. Kort daarna werd reclameman Hidde Rijpstra hun partner en vervolgens begon het ombouwen van het station naar een professioneler geheel. Technische mensen van Delta Nijmegen gingen aan de slag en bouwden een nieuwe antenne en studio. Het station kreeg vervolgens de naam Hitradio Delta Vrij Bilzen. Als voorbeeld diende Delta Radio Nijmegen en ook in België werden de jingles van het Nijmeegse Delta gebruikt. Ook een aantal Nederlandse Delta jocks deden er in het begin programma.

Geen kabel - Nadat Delta Radio Nijmegen in het najaar van 1989 moest stoppen was er nog even de gedachte om Hitradio Delta Vrij Bilzen op de kabel in Nijmegen te brengen en zo Delta een beetje te behouden voor Nederland. Maar in die tijd was dit wettelijk nog niet toegestaan, alleen radiostations die in de regio in de ether te ontvangen waren mochten in zo’n regio op de kabel. Satelliet ontvangst telde in dat geval ook als ether. Maar Hitradio Delta Vrij Bilzen was niet in Nijmegen in de ether te ontvangen en zond ook niet uit via satelliet en dus kwam het station niet op de Nijmeegse kabel. Vervolgens verkochten de vier Delta bestuurders hun aandelen in het Belgische station aan Hidde Rijpstra en die ging er alleen mee verder.

Hitradio Delta Vrij Bilzen - Hidde zou nog de nodige jaren actief zijn met Hitradio Delta Vrij Bilzen. Hij werd ondermeer geholpen door Melvin Jacobs en Ferry van Daalen die de hele week in België zaten en daar veel van de werkzaamheden deden alsmede programma’s. In Bilzen had men ook de handicap die indertijd alle Belgische vrije radio’s hadden. Wettelijk mocht een radiostation namelijk maar met klein vermogen uitzenden en ook de antennemast mocht niet te hoog zijn. Daardoor en door het feit dat de ether in België propvol zat met radiostations was het bereik van Delta België niet groot en de groep luisteraars dus beperkt.

De doelstelling om een keiharde ontvangst in het nabijgelegen Maastricht te realiseren werd dan ook niet gehaald. Daarbij kwam dat Delta België zijn zendvergunning na een tijdje moest delen met een ander radiostation waardoor Delta in het weekend niet meer uitzond. Dat alles bij elkaar had natuurlijk weer een negatieve invloed op adverteerders en daarmee de inkomsten. Na enkele jaren stopte Hidde met Delta België om vele jaren later nog weer even terug te komen. Tegenwoordig is (het voormalige) Delta België een onderdeel van C-Dance, een landelijk Vlaams radiostation dat dancemuziek brengt.

Situatie België - België kende in die tijd al de nodige jaren locale radiostations in tegenstelling tot Nederland. Bij onze zuiderburen werd overigens gesproken over vrije radio’s. Het fenomeen kwam voort uit de etherpiraterij want eind jaren zeventig/begin jaren tachtig had België ook een groot aantal piraten. Het was in het voorjaar van 1981 dat een station uit Wallonië werd opgepakt en een aantal medewerkers moest verschijnen voor de rechtbank. In dit geval was het een studentenzender en een aantal van de medewerkers deden een juridische studie.

Ze doken in de wetboeken en kwamen tot de ontdekking dat nergens in de Belgische wet het uitzenden werd verboden. Dit werd als verdediging aangevoerd en de rechter kon niet anders doen dan hen gelijk geven. Vrijspraak volgde en aangezien het uitzenden niet meer strafbaar was werd de ether dus vrij. Het gevolg was dat de vrije radio’s als paddenstoelen uit de grond schoten, een aantal van hen werd zeer groot en professioneel.

Voorbeelden in Vlaanderen zijn Seven, Maeva, Antigoon en Contact (deze laatste ook Waals). In de jaren die volgden op het proces werd een nieuwe mediawet ingevoerd in België die de radiostations in een wettelijk kader brachten. Gevolg daarvan was dat de betreffende zenders alleen nog maar met lage vermogens en lage zendmasten mochten werken waardoor het bereik klein werd. En zo kwamen honderden radiostations in de ether. De meesten klein en zonder enige invloed op de luistercijfers. Pas in deze eeuw werd het stations toegestaan om een gezamenlijk programma te brengen waardoor ketenradio ontstond.

Hieronder het relaas van Hidde Rijpstra. Delta Radio België was destijds eigendom van Hidde Rijpstra. Speciaal voor deze Delta website schreef hij zijn verhaal.

Door Hidde Rijpstra:

Het begin - Zoals Delta in Nijmegen ten onder ging was tragisch maar was wel het begin van Delta in België. Eind april 1989 werd door ons (Tonny de Wit etc.) Radio Vrij Bilzen overgenomen en de stationsnaam gewijzigd in Delta Radio. Bekende mensen waren natuurlijk Melvin Jacobs, Peter van Vlokhoven, Mark van de Ven en uit Wageningen onze vriend Ferry Holland (Ferry van Daalen). Met groot enthousiasme werd het bestaande station uitgemest, presentatoren die naar beste kunnen hun best deden werden bijgestuurd, wat helaas niet altijd lukte.

Zo gebeurde het dat Melvin een zogenaamde eigenwijze (nog erger dan ik dus) presentator zomaar achter het mengpaneel vandaan sleurde en met kop en kont buiten flikkerde. Het Delta jinglepakket werd geïnstalleerd en ook wij hadden dus de bekende namen, enkel er zat een ander gezicht achter. Geen probleem want het werkte goed. Zo kwamen er ook nieuwe namen bij: Bert Haupts uit Maastricht, prima voor de ‘Romantische 120 Minuten’, had er ook een stem voor. Marc de Wit ook al uit Maastricht voor Delta’s Denderende Dertig en zo werden “oude zakken” verpakt in nieuwe.

Inkomsten - Dat het in het radiogebeuren niet enkel om hobby gaat moge duidelijk zijn. Per slot van rekening moesten kosten betaald worden en in die jaren waren de eerste tekenen van reclamemoeheid toch al merkbaar en zeker omdat wij van “buiten” waren. En dan nog van over de grens. Ik denk dat wij één grote fout hebben begaan door geen goed marktonderzoek te houden. Heb je een bereik van 200.000 mensen of meer dan heb je bestaansrecht en kun je dit ook verder uitbouwen. Helaas hadden wij een gemeente met 28.000 inwoners verspreid over vijf kerkdorpen en haalden wij net Maastricht en Hasselt niet en dat was nu juist de bedoeling.

Maar ja, je begint er aan en dan kun je niet meer terug, dus aanpakken. Het was hartstikke goed, want in nog geen maand stond het hele Delta gebeuren op de kaart. De nieuwe studio werd gebouwd en uitgerust met nieuwe apparatuur en geïnstalleerd door……juist ja, Andre Bax. De oude studio werd omgebouwd naar Studio 2 en wij hebben ondanks tegenvallende ontwikkelingen een paar geweldige jaren gehad. Maar ook in België is alles vergunning plichtig en zo ontstond de eerste grote horde, konden wij deze nemen? (*) Na uitvoerige plannen, rapporten, programmabanden etc. werden wij doorgelaten en konden dus verder gaan, maar niet zonder kleerscheuren. Helaas niet voor 7 dagen per week. Wij werden gekoppeld aan een ander station en waren dus gedwongen tot 5 dagen per week.

De Belgische radioproblemen - In België zijn de lokale radiostations niet enkel onderworpen aan het vermogen waarmee je naar buiten mag en ik kan je verzekeren dat dit dus altijd te laag is want je bereikt net het kippenhok en enkelen die erbij wonen maar het grote publiek haal je niet. Wij hadden een actieradius van zo’n 12 kilometer en dat werd nog teruggedraaid onder de wettelijke tekst “Comfort Zone”. Wat dus betekent dat jouw zendbereik wordt afgeschermd en je niet met meer vermogen mag uitzenden. Daar staan bij overtreding behoorlijke boetes op. Helaas is het in België zo goed geregeld dat geen station zich er aan kan houden want de collega’s willen in jouw gebied te horen zijn en de eerlijkheid gebied mij om te zeggen dat wij dat dus beantwoordden door er ook maar een extra versterker tussen te plaatsen. Niet veel meer maar wel genoeg om de anderen buiten te houden.

Helaas werkt dit dus niet want zo werk je weer klachten in de hand en staan er weer van die apostelen met zo’n klein busje voor de deur (**) en mag je het gaan uitleggen. In het begin lukt dit nog wel maar na wat herhalingen moet je echt kunstgrepen gaan toepassen. Je kunt je wel de vraag stellen waar we eigenlijk mee bezig waren. De boetes zijn heden ten dage al Eur. 1.500,-- en hoger, met als extra mogelijkheid je vergunning kwijt te raken en ik kan je verzekeren dat dat dan ook gebeurt.

Heden - Door het oerwoud van deze lokale stations, het niet reageren van de overheid op de problematiek, het in feite dus dwarsbomen van je ontwikkeling (en dat is hedentendage nog zo) kun je enkel tot de conclusie komen dat het niet meer werkt. Ben je uitgever of heb je een platenlabel dan gooi je zomaar een landelijk station in de lucht. Denk maar even aan Q-Music en 4FM en zo zijn er in Vlaanderen nog wel een paar. De overheid keurt dit goed daar voor deze stations andere maatstaven worden gehanteerd waaraan wij dus eenvoudigweg niet kunnen voldoen.

Tot slot - In 1993 heb ik afstand gedaan van het station want ik zag de bui al hangen en heb dit overgedragen aan een paar Belgen en deze redden het dus niet. Na veel heen en weer gepraat heb ik het station in 2003 terug genomen enkel omdat er toen een nieuw frequentieplan op stapel stond en de nieuwe vergunningen zouden worden uitgegeven aan die stations die zich hielden aan de regels en een gedegen plan konden voorleggen. Dit is dus gebeurd enkel onder voorwaarde dat Delta een zendsterkte mocht hebben van ca. 3500 Watt of meer. Dit vermogen heb je minimaal nodig om een beetje fatsoenlijk bereik te hebben in deze omgeving (Hasselt-Tongeren-Maastricht-Maaseik). Zeg maar in het kort Belgisch Limburg. Ik denk dat dit gevraagde vermogen waarschijnlijk nog te weinig is maar als je weet dat er enkel vergunningen worden afgegeven voor stations met MAXIMAAL 100 Watt dan besef je dat je ten dode bent opgeschreven als je dit accepteert.

Helaas blijkt dat ik gelijk heb, de problemen zijn nog immer hetzelfde, de bijdrage aan de auteursorganisatie Sabam zijn van dien aard dat je een zeer ruim positief saldo moet hebben anders is het fini. Tussen haakjes: ik heb nog nooit een accountants onderzoek gelezen omtrent inkomsten en afdrachten van deze organisatie en dat blijkt ook wel. Lees de webpagina www.fmradio.be en je bent er weer bij. Delta Radio België, een prachtige tijd en dat vergeet je nooit meer.

(*) = Nieuwe frequentieverdeling
(**) = Controledienst

De hartelijke groeten van Hidde Rijpstra.

Nadat begin 1989 door de Nijmegenaren was besloten tot aankoop van het radiostation Vrij Bilzen, werd door hen een studie verricht naar de situatie in het uitzendgebied. Melvin Jacobs schreef naar aanleiding daarvan een rapport hierover dat diende als basis voor omvorming van het station tot Delta Vrij Bilzen. Als je hieronder op de buttons klikt dan kun je delen van dit rapport bekijken.