De Gouden stuiver!
Door Fred Heldring

 

 

Vernieuwend - "En jury, naar wie gaat deze keer de gouden stuiver?". Het was de vraag die in iedere uitzending weer even de spanning deed stijgen. We hebben het over het destijds vernieuwende kinderprogramma 'Stuif es in' van de AVRO. Ria Bremer presenteerde het spektakel vanuit zaal de Meerpaal in Dronten.

Daar kwamen één keer per maand op zaterdagmiddag diverse klassen van basisscholen  uit het land bijeen, om als publiek getuige te zijn van de prestaties van leeftijdgenoten. Op de achtergrond werkten ook Ad Visser en Karel van de Graaf eraan mee.

Balk - Kinderen die iets speciaals konden, meldden zich massaal aan om dit in 'Stuif es in' te demonstreren. Als beloning kregen ze een stuiver aan een lint die hen door Ria als een medaille werd omgehangen.

Een kinderjury bepaalde welke deelnemer van de betreffende uitzending het leukste of beste was en die kreeg dan die gouden stuiver als medaille. Aan het einde werd een grote balk boven het podium gehangen waaraan bevestigd brieven van scholen uit het hele land met het verzoek ook eens als publiek aanwezig te mogen zijn.

 
 

Met de rug naar de balk trok Ria Bremer er dan op de tast een aantal aanmeldingen uit, daartoe met veel geschreeuw aangemoedigd door het publiek. De schoolklassen die er dan werden uitgehaald waren aanwezig in de volgende editie.  Aan het einde van de uitzending kwam het publiek massaal het podium oprennen.

Spektakel - 'Stuif es in' was heel populair bij de jeugd. Later wisselden de uitzendlocaties overigens nogal eens. Het programma begon in 1968 en zou bestaan tot 1985. Vernieuwend was het omdat tot dan toe kinderprogramma's vrij simpel waren, niet zelden animatie of tekenfilms. Het beperkte budget was daaraan mede debet. Uitzondering was al enige jaren de serie 'Swiebertje'. En misschien ook 'Ja Zuster, Nee Zuster' maar dat was ook erg voor volwassenen. Vernieuwend ook was dat 'Stuif es in' een soort van spektakelprogramma was waaraan kinderen zelf meewerkten. Vanaf dan was kindertelevisie niet alleen maar voor, maar ook gedeeltelijk door kinderen.

Oebele - Het is zaterdagmiddag 19 october 1968. Zoals altijd is er de tv-omroepster (deze keer van de KRO) en die gaat het volgende programma aankondigen. Maar al na enkele zinnen begint het beeld te zweven en ruisen. Als de omroepster er weer is roept ze in paniek dat iemand probeert deze televisiezender te kapen. En weer verdwijnt ze zomaar.

Vervolgens een aankondiging dat de zender is overgenomen door de O.O.O.H., de Oebeler Omroep voor Ontspanning Hoera. Een piraat ? Nee, het hoort er allemaal bij natuurlijk. Een nieuw kinderprogramma is gestart dat in de volksmond bekend zal worden als 'Oebele'. Ook dit is weer een spektakelprogramma. Dat zich dan afspeelt rond het dorpsplein van het fictieve plaatsje Oebele (aan de Oe).

Aagje - De kinderen van het plaatsje hebben een hoofdrol in de serie die  éénmaal per maand wordt uitgezonden. Ze beleven allerlei avonturen en dansen en zingen is een vast onderdeel. Er komen dan ook de nodige liedjes voort uit 'Oebele'. Een aantal volwassenen zijn ook aanwezig zoals Aagje Ritsema (gespeeld door Wieteke van Dort) en Koen de Graaf (Willem Nijholt). Er spelen trouwens nog veel meer bekende Nederlanders mee zoals Rob de Nijs, Marjan Berk en Andre van Duin.

Hamelen - 'Oebele' zal bestaan tot 1972 en wordt dan vervangen door eenzelfde soort kinderprogramma: 'Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer?' Het draait hier om de kinderen van Hamelen die door een rattenvanger uit het plaatsje zijn weggeblazen. Dit omdat hij niet de beloning (een pot goud) krijgt voor het feit dat hij Hamelen heeft bevrijd van een rattenplaag (en dat alles vrij naar het Duitse sprookje over de rattenvanger van Hamelen).

Iedere aflevering weer proberen de kinderen hun woonplaats terug te vinden. Ook aanwezig zijn enkele volwassen bewoners die bij de groep zijn terecht gekomen:   Lidwientje Walg (de dochter van de burgemeester), Bertram Bierenbroodspot,  Hildebrandt Brom en Aernout Koffij. Ook hier worden deze rollen gespeeld door bekende Nederlanders zoals Rob de Nijs, Loeki Knol en Martin Brozius.

 

Zang - 'Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, mijnheer?' was ook weer erg populair en werd in het begin één keer per maand uitgezonden door de KRO. Later werd dat zelfs nog één keer per week. Ook hierin was veel zang van liedjes die waren gecomponeerd door Joop Stokkermans. Het programma bestond tot 1976. Meer kinderspektakel kwam van de TROS. In 1973 was de start van 'Ren je rot' (naar het Amerikaanse Runaround). Een groep kinderen kreeg hierin van presentator Martin Brozius allerlei keuze vragen voorgelegd. Daarna de kreet: 'Rrren jjje rrrooooot !!' die uitbundig werd meegebruld door het aanwezige (kinder)publiek. Er waren dan drie vakken in de studio en bij elk hoorde een antwoord. De kandidaten moesten dan rennend naar het vak waarvan ze dachten dat daar het juiste antwoord werd gegeven.

Tom Mulder - Eveneens aanwezig ter opluistering waren onder andere Tom Mulder, goochelaar Hans Kazan en Hanneke Louwman. Die laatste was van een dierentuin en bracht dieren mee naar de studio. 'Ren je Rot' was er tot voorjaar 1983 en er werden maar liefst 123 afleveringen van gemaakt.

Het programma werd het handelsmerk van Martin Brozius die er ook mee het land in ging om in zalen en op scholen dit spel te spelen.

 

Willem - Dan nog de vermelding van 'De Film van Ome Willem', een programma voor kleine kinderen waarvan er de nodige als publiek aanwezig waren. De hoofdpersoon (Ome Willem) werd gespeeld door Edwin Rutten. Samen met het huisorkest vormde hij de geitenbreiers. In het programma zaten grappige sketches, filmpjes, de poppenkast en ook volwassen acteurs die kinderen speelden. En Ome Willem zong over een broodje poep. Afgesloten werd altijd met hetzelfde gezamenlijk lied (deze vuist op deze vuist). Het programma was er van 1974-1989.

2015 - Het zijn enkele voorbeelden van de nieuwe soort kinderprogramma's die vanaf eind jaren zestig op de Nederlandse televisie verschenen. Allen enorm populair maar dat kwam mede omdat er ook niets anders was. Anno 2015 zijn er wel tien 24-uurs kinderzenders op de kabel en nog veel andere mogelijkheden om dergelijke programma's te bekijken. Niet zelden is het daarmee wel een beetje terug naar af. De budgetten staan geen grote spektakelshow's toe en daarom wordt vaak terug gegrepen naar animatie en tekenfilms.

 
 
 
Fred Heldring, mei 2015

 

 
Terugkeren naar de MN home