MediaNostalgie

Na-apen
Geschreven door Nico Fintelman (Smits)

Luxemburg - Een tijdje geleden kwam ik op een website een verhaal tegen over het kopieergedrag van radiostations. Door sommigen werd het vervolgens aangeduid als na-apen. Dat laatste is een nogal negatieve term. Eerlijk gezegd vind ik het niet zo'n probleem als een radiostation een item heeft dat we al van een ander station kennen. Als het maar goed wordt gebracht.

Eerste voorbeeld: de hele manier van muziekradio maken zoals we dat tegenwoordig overal horen is in Nederland ingevoerd door Radio Luxemburg (1953) en zeezender Radio Veronica (1960). En die hadden het weer van de Amerikaanse stations.

Dan de hitparades. Ieder zichzelf respecterend hitstation heeft er wel één. Maar het begon met de Radio Veronica Top 40 in 1965. En later hoorden we ondermeer De Noordzee Super Top 50, Nationale Hitparade (NOS/TROS), De TROS Top 50, De Moordlijst (VPRO/KINK) en de Verrukkelijke Vijftien (VARA). En iedere professionele piraat had zo ook zijn eigen lijst, bijvoorbeeld Delta's Denderende Dertig. Uiteraard kwam ook dit fenomeen overwaaien uit de USA. Je kunt er meer over lezen op deze website in de artikelen 'Hitparade'. En die eerste werd natuurlijk de Nederlandse Top 40 die nog altijd bestaat.

Cash - Als je tegenwoordig luistert naar het radiostation Qmusic dan is daar met regelmaat het spelletje 'Het Geluid'. De jocks laten een bepaald geluid horen en de luisteraars kunnen live in de uitzending raden wat dat is. Zijn er al veel foute antwoorden voor je geweest en heb jij de juiste dan heb je een smak geld gewonnen. Origineel? In de zeventiger jaren was er op de zeezender Radio MiAmigo het spelletje 'Mi Amigo's Cash Casino'. Luisteraars konden daar een prijs winnen met het raden van een geluid.

Eerst alleen op zondag en later iedere dag een paar keer. Door de licht illegale status van het station en mindere technische mogelijkheden van die tijd, ging dat dan nog niet live maar luisteraars werden wel per telefoon in de uitzending gehaald. En was dat origineel? De naam was geleend van het engelse Radio Caroline dat in de zestiger jaren het spel 'Caroline Cash Casino' had hoewel dat net iets anders ging. Maar......

Raden Maar - In 1967 was bij de Publieke Omroep de KRO de start van een radiospel dat in eerste instantie slechts één maal per week werd gespeeld op Hilversum 1 (of 2). Na de lange nieuwsuitzending van 13.00 uur (bijna tien minuten) was er 'Raden Maar' met Kees Schilperoort. Inderdaad, de luisteraars kregen een geluid te horen en een kandidaat aan de telefoon moest raden wat het was. Ook daar al: bij een fout antwoord ging er weer 'geld in de pot' waarmee het te winnen bedrag opliep. Het spel was erg populair en zou er jaren zijn, later ook nog te horen op Hilversum 3. Maar zo'n spel kun je ook op een iets andere manier spelen.

Erik de Zwart had in de tweede helft van de jaren tachtig bij de publieke omroep Veronica iedere vrijdagnacht een programma op Hilversum 3 en daarin het spel 'De Stemband'. Te horen was een bekende Nederlander die een paar zinnen sprak. Aan de luisteraars was het om te raden welke Nederlander dat was. Live aan de telefoon en het was populair. Het spel werd overigens in dat programma gepresenteerd door.........de toen inmiddels meer dan 70-jaar oude Kees Schilperoort.

Geen ja - Je kunt natuurlijk nog andere varianten op dit spel bedenken. Bijvoorbeeld door het lachen van een bekende Nederlander te laten horen. Aan de luisteraars de taak om te raden wie die Nederlander is. En zo kent Radio 10 alweer jaren het spel 'De lach van 10'. En dan Peter van Bruggen. Presenteerde in de tachtiger en negentiger jaren programma's bij de KRO op Hilversum 3 (Weeshuis vd hits, Breakfestclub) en had daarin het spelletje 'Zeg eens euh'. Daarin kwamen luisteraars aan de telefoon en hen werd dan een aantal vragen gesteld. De kandidaat mocht dan in zijn antwoord niet euh... zeggen want dan was het over en werd er geen prijs gewonnen. Origineel?

Begin jaren zeventig was er bij de VARA op Hilversum 2 wekelijks het programma 'Klink Klaar' met Elles Berger en Joop Smits. Daarin het spel 'Geen ja, geen nee'. De luisteraar moest vragen beantwoorden maar mocht niet ja of nee zeggen, dan was het over. Beroemd geworden is natuurlijk de persiflage hierover van Frans Halsema en Gerard Cox. Laer had caberetier Herman Finkers daarop weer een parodie met 'Geen jager geen neger'.

Pilsje - In de jaren tachtig en negentig deed Jack Spijkerman bij de VARA op Hilversum 3 de Steen en Been Show. Daarin belde hij niets vermoedende luisteraars op met onzinnige verhalen en nam hen in de maling. Origineel? Op de zeezender Radio Veronica hoorden we begin jaren zeventig het item 'Flop Out'. Niets vermoedende luisteraars werden opgebeld met een onzinverhaal en werden in de maling genomen. Zo vergeet ik nooit het gesprek met een barman van een café. De beller vertelde hem dat hij de dag ervoor daar aan de bar had gezeten en plotseling weg moest. Hij had een half pilsje laten staan en vroeg of dat er nog stond.

Wilde het op komen drinken. De onthutste barkeeper vertelde uiteraard dat het pilsje er niet meer stond. De beller begreep er zogenaamd niets van ("ik heb ervoor betaald, ik zat op de hoek van de bar") en bleef dus maar doorzeuren over dat halve pilsje. De barkeeper was not amused.