En langzaam was dat ook steeds vaker de popmuziek geworden die bij jongeren favoriet was. Met een horizontale wat snellere programmering en goede jocks, een hitparade (op 1 januari 1965 was de start van de Top 40) en jinglegebruik was men het nummer één radiostation van Nederland geworden. En daar moest wat aan worden gedaan dus vandaar Hilversum 3. Want de Publieke Omroep had geen muziekzender. Ik had als jong jochie al enige jaren naar Veronica geluisterd en vond Hilversum 3 maar raar. Het station kwam om 09.00 uur in de ochtend in de lucht. Alsof er in de uren daarvoor geen behoefte was om naar radio te luisteren. En alsof Veronica al niet om 06.00 uur begon. En de nieuwe zender was er dan tot 18.00 uur. Veronica de hele avond nog.

Jazz - Bij de officiële opening op 11 october 1965 gaf mediaminister Vrolijk het doel van Hilversum 3 aan: "Lichte muziek ter begeleiding van uw dagelijkse bezigheden uitgezonden tijdens de werkuren". Lichte muziek was er zeker. Maar in allerlei soorten. Top 40, popmuziek, elpee muziek maar ook vaak genoeg jazz, country en soms zelfs (licht) klassiek. Daar tussendoor programma's met sport, religie, politiek. En wat te denken van infoprogramma's voor 'gastarbeiders', orgelmuziek, 'socialistische' dansorkesten en Leger des Heilsmuziek? Dat alles als een ratjetoe door elkaar geroerd zodat er niet een duidelijke en populaire éénheid ontstond.

En iedere dag weer anders want een horizontale programmering was er niet. De Publieke Omroepen waren vooral bezig met hun eigen belangen en hadden niet als doel om van Hilversum 3 een goed radiostation te maken. Dus horizontaal bezig zijn kwam niet in de plannen voor. En muziek is muziek dus over nuances werd niet nagedacht. Ja, de Publieke Omroep moest alle lagen van de bevolking bedienen en divers zijn, maar dit had een popzender moeten zijn dus moet je het daarbij laten. Overigens wilde de VPRO in het begin helemaal niet uitzenden op Hilversum 3.

Genant - En zo bedachten de popjongens die jingle. Nou ja, het was eigenlijk meer een lange promo. Met veel power sprak Felix Meurders een ronkende tekst. Die verhaalde over vijf historische popjaren, over de noeste arbeid van de deejays, over mensen die Hilversum 3 wilden ondermijnen. En: "Sluit de rijen, achter miljoenen schare fans, van deze springlevende, niets ontziende, en integere popzender". Om dan met die kreet te eindigen: "Zodat wij weer over vijf jaar kunnen roepen: het gaat goed met Hilversum 3".

Ik had in 1970 inmiddels vele Veronica luisterjaren achter de rug en vond dat het eigenlijk wel goed ging met dat station. Maar goed met Hilversum 3?  In de voorgaande alinea's gaf ik al aan waarom ik dat nou niet bepaald zo vond. Eigenlijk vond ik die promo een beetje genant. En: ja ik luisterde dus ook regelmatig naar Hilversum 3, laat daar geen misverstand over bestaan. De bewuste promo bleef maandenlang door de programma's van de popjongens knallen. "Het gaat goed met Hilversum 3". 

Radio Tour- In de jaren na het lustrum ging het toch wat beter, regelmatig waren er er mensen die het station de goede kant op wilden draaien. En een gedeelte van de programma's die er niet thuishoorden verdwenen. Maar succes was niet automatisch verzekerd want er kwam nog meer concurentie vanaf zendschepen. Radio Noordzee knalde eruit vanaf 1971 en had zelfs FM (die niet overal was te ontvangen). Ook waren er later Caroline, Atlantis en MiAmigo. Echt scoren deed Hilversum 3 één keer per jaar, in de maand juli.

Dan was er de Ronde van Frankrijk en op het station was er dan iedere middag Radio Tour de France. Drie weken lang horizontaal met goede jocks en goede popmuziek. En korte live-flitsen vanuit de wedstrijd door prachtige reporters als Theo Koomen. De successen van Nederlandse wielrenners als Joop Zoetemelk en Hennie Kuiper en de latere Raleigh ploeg droegen nog bij aan het luisterplezier. Maar meer van dit soort radio zat er toch niet in bij de Publieke Omroepen. En later zou Radio Tour de France verhuizen naar Radio 2 of Radio 1.

Piraten- Op 31 augustus 1974 namen Veronica, Noordzee en Atlantis afscheid omdat er een anti-zeezenderwet inging. Alleen MiAmigo bleef. De concurentie werd minder en de luistercijfers van Hilversum 3 stegen. Maar het station programmatisch verbeteren zat er niet in. Inmiddels was men 24 uur per dag in de lucht maar in latere jaren zouden er toch weer perioden komen dat er in de nacht niet werd uitgezonden. Toen begin jaren tachtig de zeezenders helemaal waren verdwenen (kortstondig waren er nog enkele anderen geweest) was de nationale muziekzender er nog als enige.En ging het echt goed met Hilversum 3. Nou ja, het station had een luistercijfer van 45% en er waren dagen dat dit kon oplopen tot 60% !!

In het land der blinden is éénoog koning. Maar het was nog altijd dezelfde ratjetoe programmering met iedere dag weer een ander geluid. Verbeteren, waarom zou je? De mensen luisterden toch wel want ze hadden nauwelijks ander keuze. Maar toen, jaren tachtig, ontstonden her en der de grote 24-uurs piraten en die werden regionaal populair. En deelden toch wel stevige speldeprikken uit. Dus de Publieken stonden maar wat graag een stukje van hun omroepbudget af aan de RCD om die piraten op te pakken. Toen dat eindelijk eind jaren tachtig lukte kwamen er weer andere dekselse kwajongens die via de U-bocht-constructie radio voor Nederland gingen maken. De satellietzenders (zie artikel op deze website) konden de eerste jaren geen potten breken maar de Publieke Omroep nam toch maar meteen actie. Radiostation Cable One overleefde de rechtszaken van de Publieken niet maar Radio 10 en Sky wel. En toen volgden er meer.

Dramatisch - Toen dan vanaf 1992 commerciële radio wettelijk werd toegestaan en uiteindelijk deze stations ook etherfrequenties kregen werd de concurentie groot voor Hilversum 3. Maar Hilversum 3 bleef nog wel overeind want had iets ontdekt: horizontaal programmeren. Het station blies hierover hoog van de toren. Het leek of er in het het Gooi enige personen zo'n 30 jaar onder een steen gelegen hadden. Bovendien werden de programma's die er niet thuis hoorden verplaatst naar de avond of verdwenenen helemaal. Hilversum 3 werd een echt popstation en het sloeg aan. Echter, toen we in het nieuwe millenium kwamen en de landelijke commerciëlen echt groot en populair werden begon langzaam de vrije val van 3FM. In de afgelopen jaren verlieten ook nog een aantal bekende namen het station wat niet bijdroeg aan de populariteit. En daarmee ging men bij de PO ook doen aan een soort van kanibalisme: zichzelf opeten. Van Radio 2 werd een station gemaakt dat popmuziek voor oudere luisteraars ging brengen.

Met succes (anno mei 2018 het best beluisterde station van ons land)  maar wel ten koste van 3FM dat hierdoor ook veel luisteraars verloor. Wel scoorde men nog vele jaren in december met het goede doelen programma Serious Request/Glazen Huis. In mei 2018 bleek dat 3FM een luistercijfer had van 2,9%. Dramatisch dus en bij het station zit men intussen in zak en as. Televisie-programma's, kranten, mediaspecialisten, allemaal hebben ze het erover en huilen mee. Al dan niet met leedvermaak. Maar is het wel zo erg dat 3FM  nog zo weinig luisteraars heeft? Het brengen van goede commercieel getinte popprogramma's behoort niet per se meer tot de taken van de Publieke Omroep. Dat kunnen de commercielen prima.

FunX- Publieke omroepen hebben als taak de gehele bevolking te bedienen en dus ook de minderheden. Misschien kan 3FM zich beter daarop richten. Het grote publiek dat luistert naar de mainstream popmuziek kan bij de commerciele stations terecht en 3FM brengt de wat minder toegankelijke popmuziek waarvoor bij allerlei groepen zeker belangstelling is. Lijkt me Publieke Omroep in optima forma. Maar, zal men dan roepen, om publiek te krijgen voor zo'n radiostation moet je het wel lokken met de algemeen populaire muziek. Toch? Getuige het volgende denk ik daar anders over. De Publieke Omroep is ook voor 50% eigenaar van Funx.

Dat is een radiostation dat zich richt op jongeren in de Randstad (19-35 jaar) en is ook behoorlijk multicultureel. Heeft FM-frequenties in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Allerlei gespecialiseerde muziekgenres komen aan bod zoals Dance, HipHop, Arab en Slow Jazz. Veel nieuwe muziek is er te horen en ook beginnende artiesten krijgen de mogelijkheid hun muziek op de radio te brengen. Maar men laat de commerciele Top 40 pop veelal links liggen. Funx komt in de normale luistercijfers niet apart voor. Maar in een speciaal onderzoek bleek dat het station in de vier grote steden in de doelgroep een luistercijfer heeft van 19%. Is dus populair. Ik zou zeggen: maak van 3FM een landelijk Funx. Maar dat zal wel niet gebeuren.

Radio 5 - En dan zijn er mensen die ervoor pleiten om de FM-frequentie van 3FM aan Radio 5 te geven. Nederland is zo'n beetje het enige westerse land waar geen landelijk commercieel oldies station bestaat. (Veronica zit op een oldies kavel maar draait ook actuele en jonge muziek). In ons land is het dus het Publieke Radio 5 dat de muziek van toen brengt. Zit landelijk op DAB+ maar die etherfrequentie wordt nauwelijks beluisterd. Desondanks heeft het station meer luisteraars dan 3FM, namenlijk 4,2%. Zou Radio 5 die etherfrequentie krijgen dan kun je ervan uitgaan dat het luistercijfer nog enkele procenten gaat stijgen. Maar ook dat zie ik niet snel gebeuren. En mocht het ooit wel een keer zover zijn dan kunnen ze daar Felix Meurders van stal halen om een promo in te spreken. Die dan eindigt met: Het gaat goed met Radio 5. Zelfs de promo is dan een 'gouwe-ouwe'.

© MediaNostalgie, Juli 2018

Zie ook artikel Hilversum 3 op deze website.