MediaNostalgie

Jeugd
Geschreven door Nico Fintelman (Smits)

Verzuiling - In mijn jeugd luisterde ik natuurlijk naar jeugdprogramma's op de radio. Het ging dan meestal om programma's met popmuziek zoals we die hoorden op Veronica, Luxemburg, Noordzee en Hilversum 3.

Maar er was een programma dat daar een beetje buitenviel en dat was 'Jeugdland'. Daarin troffen middelbare scholen elkaar in een quiz en degenen die er aan meededen werden vergezeld door een grote groep medescholieren als publiek. En die schreeuwden enthousiast de longen uit de keel als hun school een goed antwoord gaf. Er waren verder ook diverse items die voor de jeugd interessant zouden kunnen zijn en er kwamen artiesten die live optredens deden.

Alles vanuit één van de grote studio's in Hilversum waar veel publiek in kon. Jeugdland begon in de jaren vijftig. Nederland was inmiddels verzuild en dat betekende dat iedere zuil (stroming) zijn eigen eigen vertegenwoordiging had in de maatschappij. Dus verenigingen, vakbonden, kranten en ook omroepverenigingen

Hoorspelen - Jeugdland werd gemaakt door de NCRV en dat betekende de protestants christelijke stroming. En dat was merkbaar in Jeugdland. Veel onderwerpen waren religie gerelateerd en er waren ook de nodige christelijke koren die optraden. De duffe jaren vijftig waren ook hierin een feit. Opmerkelijk was dat in die setting iemand begon die later een heel grote naam op radiogebied werd: Willem van Kooten. De man die we in de 60-er jaren leerden kennen onder de naam Joost den Draaijer was eind jaren vijftig nog een jong jochie dat op het lyceum zat en meewerkte aan de bijbelvertellingen en hoorspelen in het programma. Willem was later natuurlijk de man die de zeezender Veronica het popkarakter gaf en voor de firma Strengholt een andere zeezender opzette: Radio Noordzee. Was een uitstekende jock die ook bij de Publieke Omroepen programma's maakte en in 1988 de eerste satellietzender opzette: Cable One. En met zijn platenmaatschappij werd hij heel belangrijk voor de Nederlandse popmuziek.

Cuby - Ikzelf ben pas in de tweede helft van de jaren zestig naar Jeugland gaan luisteren. Enerzijds vanwege mijn leeftijd maar in die periode werd het programma ook veel beter beluisterbaar. Popmuziek was nu een feit in heel de wereld en er ontstond een echte jeugdcultuur met muziek, kleding, films en brommers. Jeugdland ging mee in die trend en werd dus veel interessanter. En de livemuziek kwam van aansprekende artiesten. In die jaren waren er ondermeer optredens van Golden Earring, Cuby and the Blizzards, Oscar Benton, Rob Hoeke en Brainbox. En ook minder bekende artiesten als Natasja and this Band en The Bentely Sisters waren er. Eerlijkheidshalve moet ik melden dat er toch ook nog wel truttige muziek was te beluisteren zoals accordeon duo's en tangomuziek

.De scholierenquiz bleef gewoon en in de zaal de medescholieren als publiek. Er speelden steeds twee teams tegen elkaar en ieder team bestond uit vier scholieren, een uit elke jaargang. Als de leerling van de eerste klas het goede antwoord wist op een vraag, kreeg de school vier punten, een leerling uit de tweede klas verdiende drie punten en zo ging dat verder. De aanvullende onderwerpen in het programma waren niet vaak meer van stichtelijk karakter en werden wat wereldser.

Frentz - Jeugdland was in de tweede helft van de jaren zestig best wel een aansprekend programma. Dat overigens éénmaal in de week werd uitgezonden op Hilversum 2 van 16.00-17.00 uur. En werd voorafgegaan door een kinderprogramma. Enigzins opmerkelijk is dat Jeugdland later niet terecht kwam op Hilversum 3. Misschien paste het daar niet zo maar de NCRV dumpte op die zender wel programma's met jazz, sport en religie. Jeugdland werd toen gepresenteerd door Antoinette van Brink en Dick Passchier. Die laatste deed later ook nog een scholierenquiz op televisie: Tweekamp. En werd bij NCRV-tv presentator van showprogramma's. Een oom van mij was directeur van een Mavo en ook zijn school deed mee aan Jeugdland. Zijn achternaam was Frentz en het meegekomen publiek (scholieren) schreeuwde uit alle macht: De school van Frentz geeft ze op hun pens.

Jan - Begin jaren zeventig kwam er een einde aan Jeugdland. Ik luisterde toen al een tijd niet meer. Ik denk ook dat het programma iets te lang is doorgegaan. Maar misschien zou je kunnen zeggen dat Jeugdland veel later toch nog een soort van opvolger kreeg. De NCRV had toen de zaterdag als vaste uitzenddag op Hilversum 3. Daar konden we in de loop van de jaren zeventig en de jaren tachtig van 12.00-13.30 uur luisteren naar 'Los Vast'. Hierin geen quiz maar wel live artiesten. In het begin nog bescheiden vanuit een studio met Eddy Becker als presentator maar later grootser met Jan Rietman.

Het kwam vervolgens vanaf locatie zoals zalen en scholen en zelfs regelmatig vanuit voetbalstadion De Kuip in Rotterdam. Het publiek bestond ook uit jongeren (scholieren) die het prachtig vonden en veel herrie maakten. Jan Rietman schreeuwde het programma aan elkaar en begeleide met zijn band veel van de optredende artiesten. Alle bekende Nederlandse namen kwamen langs en soms ook uit het buitenland. Later ging Jan dit programma ook nog op NCRV-tv doen. Na afloop van Los Vast was er van 13.30-14.00 uur de 'Dik Voormekaar Show'. Humor en typetjes met Andre van Duin en Ferry de Groot.

Visite - Dit soort live programma's brengt me dan op nog een andere. De dinsdag was op Hilversum 3 de vaste uitzenddag van de VARA. En daar hoorden we in de eerste helft van de jaren zeventig 'Een opvallend vrolijk gevarieerde visite'. Een nogal lange naam voor een radioprogamma dat werd uitgezonden van 11.00-13.00 uur. Ook dit was vanaf locatie met live publiek en ook voornamenlijk jongeren (scholieren) als publiek. Hierin dan geen quiz en zelfs geen live optredens. Gewoon Top 40 en Tipparade muziek vanaf plaat.

Tussendoor presentator Kees van Maasdam vanuit de zaal, café of aula van een school. Hij gaf het publiek de mogelijkheid om live in de uitzending de groeten te doen. Dat werd massaal gedaan en ging gepaard met veel kabaal. Kees maakte af en toe duidelijk dat hij moeite moest doen om zich staande te houden want het jeugdige publiek verdrong zich rond de presentator.

Internationale - Ik vond de 'Visite', zoals het programma vaak werd genoemd erg leuk om naar te luisteren. De producer was Co de Kloet die het in het begin ook nog even presenteerde. Maar Kees en Co werden altijd in één adem genoemd als het om dit programma ging. Op het laatst heeft Willem van Beusekom het ook nog even gepresenteerd. De Visite had een opmerkelijke uitsmijter. Ik schreef al over de verzuiling en de VARA hoorde bij de zuil van het socialisme. Die stroming heeft de 'Internationale' als hymne en het originaael stamt uit 1892. Is een strijdlied van de socialisten en communisten en daardoor ook de arbeidersbeweging in heel de wereld.

Was voor de Tweede Wereldoorlog zelfs kortstondig het volkslied van het communistische Rusland. In 1971 maakte de cabaretier, (tekst)schrijver en radio/tv maker Jaap van de Merwe er een eigentijdse uitvoering van. Een soort van popsong met een modernere tekst. En met die uitvoering van de 'Internationale' werd iedere uitzending van de 'Visite' afgesloten.